BA3-cursus 2022-2023

Chinese taalkunde: Syntaxis

 

Jeroen Wiedenhof

Inhoud

  • Behandelde stof

    In de collegeperiode wordt deze pagina wekelijks ververst

    Klik F5 / Reload / Refresh als de nieuwste versie niet verschijnt

    BLOK 3: | vooraf | week 1 | week 2 | week 3 | week 4 | week 5 | week 6 | week 7 |

    BLOK 4: | week 1 | week 2 | ...

    Vanaf week 2: privatissima

    Collectieve onderdelen

     
  • Algemene informatie

    Tijd en plaats

    Tijd: Tweede semester, donderdagen van 9u15u tot 11u00

    Plaats: Lipsius, zaal 030

    Behandelde stof

    Vooraf

     

    Week 1 (do 9 feb 23)

    Inleiding

    Formaliteiten

    • Syllabus

    • Achterstanden, leesopdrachten

    Naslag

    Warming up

    • Chinese taalkunde in Leiden

    • De talen van China

    • Taalkunde: deelgebieden & grensgebieden

    • Taalkundige termen in het Mandarijn en in het Nederlands

    Audio & tekst

    • Behandeling van vragen

    • Behandeling van opdrachten

    Formaliteiten

     

    Naslag

     

    Warming up

    Materiaal

    Kijk- en luisterhulp

    1.  Op de website van 土豆网/tudou.com is het origineel te vinden.

    2.  Bij het verstaan van het Mandarijn kun je steun hebben aan de ondertiteling.

    Maar dit voordeel heeft ook een nadeel, want die ondertiteling is natuurlijk nooit als taalkundig hulpmiddel bedoeld geweest. Daardoor kan het lastig zijn om het Mandarijn echt te verstaan.

    3.  Wat je niet verstaat is niet altijd gemakkelijk op te zoeken in Chinese woordenboeken, omdat die vrijwel altijd veronderstellen dat je ook weet met welke karakters die woorden worden geschreven.

    Opdrachten

    Schriftelijk voorbereiden! Raadpleeg onzehuisregels

    4. Bekijk het nieuwsverslag over de Partnermarkt in Peking integraal (speelduur: 1'37") met behulp van de kijk- en luistertips hierboven.

    Maak je geen zorgen als je niet alles verstaat. Probeer vooral een indruk te krijgen van de context.

    a.  Hoe spreek je 相亲 uit, en welke betekenissen heeft het?

    Het verslag gaat over een 相亲会 'partnermarkt'. Spreek je dit uit als xiāngqīnhuì of als xiàngqīnhuì?

    Tip: zie de aflevering "Serial blind dates" op Language Log.

    b.  Schrijf in maximaal twee (Nederlandse) zinnen op waar dit videoverslag over gaat.

    c.  Vertaal ook de titel van het filmpje in het Nederlands.

    d.  Zoek in dit filmpje één zin die je (bijna) helemaal verstaat.

    Transcribeer deze in het Pinyin en schrijf er een Nederlandse vertaling erbij.

    5.  Zoals bekend bestaat ook binnen dit BA3-focusvak de mogelijkheid het BA-eindwerkstuk te schrijven.

    Lees de details hierover op de pagina over het BA-eindwerkstuk van de e-studiegids.

    Denk alvast na over wensen en mogelijkheden.

    Het streven is om zo snel mogelijk duidelijkheid te hebben over wie wel of niet deze cursus aan het BA-eindwerkstuk wil koppelen.

     

    Uitsmijter

    Gelukkig Hazenjaar!

    6.  Deze tweetalige tekst verscheen onlangs in een Chinese krant in Nederland.

    Bron: 联合时报 / United Times   

    11 jan 23, p. 1   

    a.  In welke taal is de Chinese tekst gesteld?

    b.  Transcribeer en vertaal de Chinese tekst.

    Vergelijk je vertaling met de Nederlandse tekst.

    c.  Noem minstens drie taalkundige verschillen tussen de Chinese en de Nederlandse tekst.

    Benoem van elk verschil in welk(e) taalkundig(e) domein(en) het valt.

     

    Week 2 (do 16 feb 23)

    Taalelementen, woordbouw en zinsbouw

    In de eerste sessie bekeken we de positie van de syntaxis binnen de taalkunde. Binnen de syntaxis is de grootste eenheid van analyse de zin.

    Deze week bekijken hoe we binnen de zin op een taalkundige manier elementen kunnen onderscheiden, en vooral: hoe zulke analyse kunnen uitpakken in onderling zeer verschillende talen.

    illustratie: Calvin and Hobbes door Bill Watterson

    Teksten

     

    Leeshulp

    7.   In het overzicht aan het begin van de Booijs tekst (p. 185) vallen enkele technische termen, zoals valency, die verderop in de tekst nog uitgebreider aan bod komen.

    Raadpleeg waar nodig terminologische bronnen: zie bijvoorbeeld de Handige hulpjes hieronder.

    8.  Op p. 186 wordt met "underlying word order" hetzelfde bedoeld als met" original position of the V", twee regels daaronder.

    9.  In taalkundig werk worden voorbeelden vaak gepresenteerd in drieregelige vorm:

    eerst een transcriptie van de oorspronkelijke uiting,

    daaronder een regel met glossen,

    en tot slot een lopende vertaling.

    Zie bijvoorbeeld ook p. 197 van Booijs tekst.

    Vergelijk deze vorm van presentatie met de opgegeven §5 uit de Schrijfwijzer.

    Wie behoefte heeft aan meer details over de middelste van de drie regels kan terecht bij de Leipzig Glossing Rules van het Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.

     

    Opdrachten

    Schriftelijk voorbereiden! Raadpleeg onze huisregels


    N.a.v. de vorige sessie

    10.  Zie eerst de Leeshulp hierboven, onder #9.

    Check nu opnieuw opdracht 4 (d) van de vorige sessie:

    Schrijf je voorbeeldzin (of als je wilt: een andere zin uit hetzelfde filmpje) uit in dezelfde drieregelige vorm,

    dus inclusief glossen en een lopende vertaling.


    Over Booij (2006)

    11.  Lees de tekst in zijn geheel door.

    Maak aantekeningen van eventuele vragen over of problemen, zodat deze op het college behandeld kunnen worden.

    We beginnen met jullie eigen vragen & opmerkingen, waarbij we pagina voor pagina door de opgegeven tekst zullen lopen.

    Deze opzet geldt voor alle volgende sessies van deze cursus.

    Beantwoord vervolgens de vragen hieronder.


    12.  Voor de relatie tussen morfologie en syntaxis geldt volgens het tweede aandachtspunt op p. 185 dat zowel "syntactic constructs may form parts of complex words" als "syntax in turn governs the use of morphological case marking on words".

    Bedenk voor elk van deze gevallen minstens twee eigen voorbeelden in een taal naar keuze.

    13.  Formuleer de "Verb Second"-regel van het Nederlands (p. 186) in je eigen woorden en geef er voorbeelden bij.

    Wat voor zinnen voldoen niet aan deze regel? Geef ook daarvan voorbeelden.

    14.  Op p. 187 wordt de morfologie van zuurkool behandeld, waarin "the adjective zuur is not inflected" - dat wil zeggen: het is niet zurekool, maar zuurkool.

    a.  Is het denkbaar dat zuur niet bijvoegelijk is (m.a.w.: geen adjectief), maar nominaal (d.w.z. een zelfstandig naamwoord)? En zo ja: om wat voor zuur zou het dan gaan?

    b.  Is het ook denkbaar dat zuur hier noch bijvoeglijk, noch nominaal is?

    Vergelijk voor je argumentatie bijvoorbeeld de manier waarop groene stroom, zwakstroom, vuurdoop, witbrood, wittebrood, zuurstof en zuurwaren zijn gevormd.

    15.  Omschrijf in je eigen woorden en met een eigen voorbeeld dat "English does not inflect prenominal adjectives" (p. 187).

    16.  Op p. 187 staat dat "in A + N compounds main stress is usually on the first constituent and in A + N phrases on the second, as in gréenhouse versus green hóuse". Het "usually" doet vermoeden dat er ook uitzonderingen zijn. Kun je daarvan voorbeelden bedenken voor zowel de compounds als de phrases? En hoe werkt dit in het Nederlands?

    17.  "Noun phrases with a determiner as parts of complex words" zijn volgens p. 189 "impossible in English and Dutch".

    Ga na of de onderstaande zinnen a t/m g uitzonderingen hierop bevatten; probeer zowel voor- als tegenargumenten te geven.

    Denk bijvoorbeeld aan het speciale geval van eigennamen, die in elke taal een aparte positie innemen; en ook aan de zelfnoemfunctie, waarin een uitdrukking citerend wordt gebruikt.

    a.  Aan het eind van de De Kempenaerstraat ga je rechtsaf.

    b.  Met hun de-aanhouder-wint mentaliteit komen ze meestal een heel eind.

    c.  Wat vind je van dat "dé bank"-motto van ABN AMRO?

    d.  De Van der Waalskrachten zijn omgekeerd evenredig aan de zevende macht van de afstand tussen de deeltjes.

    e.  John hit a nice down-the-line return of serve and Bill volleyed cross-court to John's forehand.

    f.  It's just a run-off-the-mill heist movie.

    g.  All of these conferences were held in out-of-the-way resorts.

    18.  Aan het begin van § 8.2 (p. 190) wordt voor de zin John hit the ball. in "HIT, x, y" de variabele x gelijkgesteld aan John, en de variabele y aan the ball.

    Verder komen hier labels voor de semantische rollen van agent en patient aan bod. (Let op de de Nederlandse termen, die eindigen op een -s: agens en patiens.)

    De agens is degene die (of dat wat) de handeling uitvoert en de patiens is degene die (dat wat) de handeling ondergaat.

    a. Ga na dat deze twee semantische rollen beide behoren tot de betekenis 'slaan' van het Engelse werkwoord hit.

    Geef nu een korte maar nauwkeurige omschrijving van deze twee deelbetekenissen.

    Met andere woorden: specificeer de beide semantische rollen voor het werkwoord hit.

    b. Is het in het gegeven voorbeeld John hit the ball. nuttig om een onderscheid te maken tussen enerzijds deze twee deelbetekenissen en anderzijds de betekenissen van John en ball?

    19.  Ga na of in de volgende drie zinnen dezelfde semantische rollen zijn te onderscheiden voor het werkwoord hit.

    a.  John hit the gas pedal. 'Jan trapte op het gaspedaal.'

    b.  John hit an ace. 'Jan sloeg een ace.' (Een ace is een tennisopslag die niet door de tegenstander wordt teruggeslagen.)

    c.  John hit twice. 'Jan sloeg twee keer.'

    d.  John hit the road. 'Jan reed weg.'

    e.  Small-town John hits big time! 'Jan Modaal maakt het helemaal!'

     

    Over afstudeeropties

    20.  Zoals besproken (zie ook opdracht 5), voor wie dit nog niet op orde heeft:

    • maak tijdig een afspraak met mij om eventuele plannen te bespreken
    • check je wensen en mogelijkheden, en raadpleeg bij twijfel de studieadviseur
    • je besluit moet uiterlijk vallen in de vierde sessie van deze cursus

     

    Uitsmijter

     

    21.  Lees dit verslag van een (opgelost) misverstand.

    Bron: Paulien Cornelisse, "Shy"
    De Volkskrant, 12 feb 22, p. 1

    a. Kun je zelf checken of je shy en saai hetzelfde uit zou spreken?

    Deze formulering is expres dubbelzinnig, in ieder geval op de volgende twee manieren:

    als verzoek: 'Check zelf even of je shy en saai hetzelfde uit zou spreken.'

    in kritische zin: 'Is het sowieso mogelijk om zelf te checken of je shy en saai hetzelfde uit zou spreken?'

    Op college zullen beide ter sprake komen.

    b.  Komt jouw uitspraak overeen met die van andere moedertaalsprekers van het Nederlands?

    En hoe kun je dat bepalen?

    c.  Kun je een syntactische reden geven waarom de verwarring over de uitspraak hier "nog een paar zinnen langer" duurde?



    Week 3 (do 23 feb 23)

    Taalelementen, woordbouw en zinsbouw (deel 2)

    In week 2 kwamen veel van jullie vragen aan bod naar aanleiding van Booijs inleiding over morfologie en syntaxis.

    Deze week nemen we nog eens rustig de tijd voor twee zaken:

    • jullie overige vragen en opmerkingen bij hetzelfde hoofdstuk

    • mijn nieuwe vragen, ook bij hetzelfde hoofdstuk

    Ook voor vandaag: een korte nieuwe tekst, die voor sommigen van jullie sowieso bekend terrein is.

    We zien (of herhalen) hiermeer welke elementen buiten de taal van belang zijn voor de analyse van elementen binnen de taal, en hoe deze samenhangen.

    Verder op het programma van vandaag:

    • De eerste inleveropdracht: drie zinnen uit de Partnermarkt-dialogen

    • Een begin aan de planning van het werkstuk voor dit college

    Teksten

    "Spraakklanken en filologie" en "Vorm en betekenis"

    In: "Taal in wording".

    Jacob Kroeze, Taeke de Jong, Jeroen Wiedenhof, Simon de Vries, Darwin's quest: Vier lezingen bij een tentoonstelling, pp. 23-34.

    Delft: VSSD, 2010.

    §§ 2 & 3, pp. 24-26

    Leeshulp

    Zie week 2

     

    Opdrachten

    Inleveropdracht 1

    Luister naar het nieuwsverslag over de Partnermarkt in Peking (zie opdracht 4) en schrijf daarvan minstens drie spontaan gesproken zinnen uit in Pinyin-transcriptie.

    Met "spontaan gesproken" worden uitingen bedoeld die niet worden opgelezen, d.w.z. die niet zijn "gescript".

    Je mag drie losse zinnen kiezen, maar het kan ook bevredigend zijn om te proberen drie opeenvolgende zinnen te transcriberen. Noteer in ieder geval de vindplaats van jouw zinnen in minuten en seconden.

    Als je moeite hebt met de verstaanbaarheid, raadpleeg dan een moedertaalspreker (N.B. de ondertiteling kan misleidend zijn!).

    Voeg aan elk van je zinnen twee regels toe:

    • een regel met glossen
    • een regel met je eigen Nederlandse vertaling (deze mag, maar hoeft niet overeen te stemmen met de ondertiteling)

    Het geheel bestaat dus uit drie zinnen in drieregelige vorm.

    Stuur deze zinnen als PDF in een bijlage bij een mailbericht aan

    Gebruik de volgende bestandsnaam: <tk3stx-opd1-Jouw_familienaam.pdf>

    Deadline: vrijdag 24 februari 2023

    Neem eventuele vragen over deze opdracht mee naar het college van 23 februari.

     

    22.  Lees § 2 en § 3 uit "Taal in wording".

    Maak aantekeningen van eventuele vragen over of problemen, zodat deze op het college behandeld kunnen worden.

    We beginnen het college met deze tekst.

    Als je deze pagina's eerder hebt gelezen:

    Wees er op voorbereid om de inhoud (met name de begrippen in Figuur 1) in je eigen woorden te definiëren en toe te lichten.

     

    Ter oriëntatie op het werkstuk voor dit college:

    23.  Noteer een of meerdere eigen waarnemingen over een Chinese taal naar keuze.

       

    Bij Booij (2006):

    24.  Naar aanleiding van vorige week:

    We bekijken en vergelijken eerst nog even jullie antwoorden bij opdracht 19.

    25.  De bespreking op p. 191 maakt een onderscheid tussen

    enerzijds drie core arguments: agent, patient en goal;

    en anderzijds de overige deelnemers aan een handeling of gebeurtenis, de adjuncts die "always optional" zijn.

    Bepaal nu voor de volgende zinnen of, en zo ja welke arguments of adjuncts er te onderscheiden zijn.

    Geef net als in opdracht 19 per argument of adjunct een omschrijving van de functie binnen de werkwoordsbetekenis.

    a.  Ze schreven een bestseller.

    b.  We schrijven 17 juli 1951. (formeel, schrijftaal)

    c.  Ní mǎi shū. 'Jij koopt boeken.'

    d.  Ní mǎi le ma? 'Heb je ze gekocht?'

    e.  Shū mǎi le ma? 'Heb je de boeken gekocht?'

    f.  Blauw staat je niet.

    g.  Een man een man, een woord een woord.

    h.  Alle reizigers wordt verzocht hier uit- of over te stappen.

    i.  Alle reizigers worden verzocht hier uit- of over te stappen.

    Tip bij h en i: vergelijk "Reizigersdiathese" uit het BA2-"Variatie"-college van vorig jaar

    26.  Op p. 195 staat dat " the person-number properties of both the plural Agent and the singular Patient are marked on the verb"; deze twee argumenten zijn ook in de glossen terug te vinden.

    a.  Geef op basis van deze gegevens een korte maar nauwkeurige betekenisomschrijving van de West-Groenlandse vorm taku-aat in voorbeeld (20a).

    b.  Ter vergelijking: welk(e) argument(en) worden in het Nederlandse werkwoord gecodeerd? En in het Mandarijnse?

    27.  Volgens de tekst op p. 195 betekent de passieve (=lijdende) voorbeeldzin (21) Je suis insulté par Jean. 'Ik word door Jan beledigd.' precies hetzelfde als de actieve (=bedrijvende) zin Jean m'insulte. 'Jan beledigt me.'.

    a. Wat is in zin (21) de "demoted Agent"?

    b.  Ga na of, en zo ja hoe, "the fact that the demoted Agent of the verbal predicate is semantically still available" bewijst dat "passivization [...] does not change meaning" (p. 195).

    c. Over deze semantische kwestie wordt door taalkundigen erg verschillend gedacht. Kun je voor- en tegenargumenten bedenken?

    28.  Het Nederlandse werkwoord dansen van voorbeeld (23) wordt daar als intransitief (=onovergankelijk) omschreven.

    Het begrip "intransitief" kan op minstens twee manieren worden opgevat.

    Soms wordt hiermee bedoeld dat het werkwoord in een gegeven zin geen object heeft.

    Een ander gebruik van "intransitief" is dat er bij een gegeven werkwoord überhaupt geen objecten geconstrueerd kunnen worden.

    a.  Welke van de twee opvattingen wordt in deze tekst gehanteerd?

    b. Is het mogelijk om in voorbeeld (23) een object bij gedanst te construeren?

    29.  Welke vorm heeft volgens voorbeeld (25) het index-suffix in het Ixil? En welke vorm heeft het instrumentele voorzetsel?

    30.  Geef een letterlijke vertaling van voorbeeld (26b).

    31.  Op pp. 197-199 wordt uitgelegd hoe naamwoorden geïncorporeerd kunnen worden.

    In het genoemde werkwoord voor 'brood maken' in het Tuscarora treedt het geïncorporeerde naamwoord voor 'brood' op als object bij 'maken', terwijl bij dit samengestelde werkwoord opnieuw een object zoals 'maïs' kan worden geconstrueerd.

    Ken je dergelijke voorbeelden ook uit het Nederlands? En uit het Mandarijn?

    32.  Leg in je eigen woorden uit waarom "causativization has the effect of increasing the valency of words" (p. 200).

    33.  Aan het begin van § 8.4 staat in voorbeeld (34) Jan is de aardappels aan het schillen het object de aardappels niet direkt voor het werkwoord schillen, maar voor de woordgroep (Engels: phrase) aan het schillen.

    Volgens p. 201 pleit dit voor de "unity of this aan het V-ing-construction".

    Beschrijf nu, mede op basis van § 8.3, wat er aan de hand is in zinnen zoals Jan is aan het aardappels schillen.

    34.  Beschrijf in je eigen woorden wat een productief procédé is (p. 204), en geef voorbeelden in een taal naar keuze.

    Geef ook voorbeelden van improductieve procédés.


    Week 4 (do 2 mrt 23)

    Tekst

    Chirkova (2003)

    "The topical particle le"

    Ekaterina Yurievna Chirkova, In search of time in Peking Mandarin.

    Leiden: CNWS Research School, 2003, pp. 32-45.

     

    Leeshulp

    35.  De grammatica's waarnaar in de tekst verwezen wordt – Chao (1968), Li and Thompson (1981) enz. –zijn beschikbaar op de plank met handboeken in de Azië-bibliotheek.

     

    Over inleverwerk

    Formateisen & nazorg:

    • Gebruik dubbele regelafstand – behalve aan het eind van deze cursus, bij de definitieve versie van je werkstuk
    • Verzorg je tekst; denk bijvoorbeeld aan zaken als naam, datum en collegekaartnummer
    • Ingeleverd werk krijg je retour voorzien van mijn aantekeningen
    • Deze lijst van redactionele wijzigingstekens kan helpen bij het lezen van mijn opmerkingen
    • Je kunt altijd een afspraak maken om e.e.a. na te bespreken

     

    Opdrachten

      Individueel  

    36.  Bijwerkwerk bij week 3

    • Isabeau en Sophie: opdracht 23
    • Koen: opdracht 23 t/m 34
    • noem niet alleen de antwoorden, maar zet ook de vragen erboven
    • lees eerst de format-eisen hierboven

    Stuur je werk als PDF in een bijlage bij een mailbericht aan

    Gebruik de volgende bestandsnaam: <tk3stx-week03-Jouw_familienaam.pdf>

    Deadline: maandag 27 februari 2023

    37.  Sessie 4, do 2 mrt 23: vandaag is de laatste dag waarop je kunt beslissen of je deze cursus aan het BA-eindwerkstuk wilt koppelen.

    Gewoon werkstuk of BA-werkstuk: laat dit graag nog even per mail weten, ook als je e.e.a. eerder besproken hebt.

    Zie voor details opdracht 5.

    38.  Lees Chirkova's tekst (pp. 32-45) eerst in zijn geheel door.

    Maak per pagina aantekeningen van eventuele vragen over of problemen, zodat deze op het college behandeld kunnen worden.

    Zoals gebruikelijk beginnen we met jullie punten.

    39.  Wat is op p. 32 precies het verschil tussen "now" in het citaat van Li & Thompson en "a relative time marker, referring to the narrated time"?

    Is dit te illustreren aan de hand van voorbeeld (3.2)?

    Zo ja: hoe?

    Zo nee: geef dan een ander voorbeeld.

    40.  Wanneer begint "Chinese linguistics after Chao" (p. 32)?

    41.  Vergelijk de voorbeelden (3.4) tot en met (3.7) op pp. 34-35.

    a.  Welk nieuw feit wordt er gepresenteerd in (3.7)?

    b.  Welk fonologisch risico herbergt dit voorbeeld?

    42.  Op p. 37 wordt het karakter 拉 gebruikt om ('stuk, plek'?) te schrijven.

    N.B. gratis digitale woordenboeken volstaan niet voor deze opdracht.

    a.  Check welke uitspraken en betekenissen van het karakter in woordenboeken staan.

    b.  Ligt dit gebruik van het karakter voor de hand?

    c.  Wordt in deze betekenis ook met andere karakters geschreven?

    43.  Wat is op p. 40 de betekenis van in voorbeeld (3.19)? Is de transcriptie hier correct?

    44.  Vat de conclusie op pp. 44-45 in je eigen woorden samen en geef commentaar.

     

    Uitsmijter

    Betrokkenheid hebben

    45.  Lees deze poging tot mild zijn in een column van Paulien Cornelisse.

    a. De tekst begint met een gelijkstelling, maar wijst vervolgens op een verschil.

    Leg uit waarom de aanwezigheid van het verschil ook taalkundig heel waarschijnlijk is.

    Maak in je uitleg gebruik van termen zoals vorm, betekenis en referent. (hint: "Taal in wording", hierboven)

    b.  De rest van de colum licht het verschil toe.

    Check deze toelichting en noteer eventuele vragen hierover.

    c.  De toelichting wijst erop dat de zinnen met hebben en -heid (betrokkenheid, verliefdheid) zorgen voor "enige distantie" in de betekenis.

    Kun je die afstandelijkheid syntactisch en/of semantisch verklaren?

     

     



    Week 5 (do 9 mrt 23)

    Tekst

    • Matthews & Yip (2001)

    "Aspects of contemporary Cantonese grammar: The structure and stratification of relative clauses"

    In: Hilary Chappell (red.), Sinitic grammar.

    Oxford: Oxford University Press, 2001, pp. 226-281.

    Opdrachten

    Vooraankondiging

    Op donderdag 16 maart (week 6) volgt als inleveropdracht een eerste aanzet tot het werkstuk.

    Maak voor die tijd een afspraak om over je ideeën te praten.

    46.  Lees Matthews & Yips tekst eerst in zijn geheel door.

    Maak per pagina aantekeningen van eventuele vragen over of problemen, zodat deze op het college behandeld kunnen worden.

    Zoals gebruikelijk beginnen we met jullie punten.

    47.  Op p. 274 wordt voorbeeld (24) opgevat als "a 'Mandarinism' in the same way as (20) discussed above". Ga na in hoeverre dit klopt.

    48.  Onderaan p. 274 komt iets opmerkelijks: "a phrase [... that] can function either as a main clause, or as an object relative". Vergelijk hiervoor ook voorbeeld (17).

    (a)  Hoe zou je de zojuist geciteerde tekst in het Nederlands vertalen?

    (b)  Geef voor beide syntactische lezingen, d.w.z. als "main clause" en als "object relative", een taalkundige ontleding (woordsoorten) en een redekundige ontleding (functies binnen de zin).

    (c)  Kun je in andere talen voorbeelden van zo'n syntactische dubbel-lezing geven?

    49.  Volgens de tekst onderaan p. 275 is het problematisch om zin (26) zo te analyseren dat de zin keoi5 coeng3 go2 sau2 go1 'zij zingt dat liedje' optreedt als nominale woordgroep .

    (a)  Welke reden(en) geven Matthews en Yip hiervoor?

    (b)  Kun je zelf andere redenen bedenken? En/of tegenargumenten?

    50.  Op p. 277-278 verschillen de Engelse vertalingen van de voorbeelden (35) en (36). Een dergelijk onderscheid zagen we ook voor de voorbeelden (17) en (18).

    (a)  Breng dit onderscheid onder woorden.

    (b)  Ken je uit het Mandarijn een vergelijkbaar onderscheid?

    51.  Beschrijf in je eigen woorden hoe volgens de beschrijving op p. 279 ("areal typology") het Kantonese gebruik van maatwoorden zich verhoudt tot talen in de omgeving.

    52.  Op p. 280 is in voorbeeld (47) de "New Cantonese" constructie geïllustreerd van een maatwoord in combinatie met ge3 嘅.

    Op p. 281 wordt deze constructie "'pseudo-H'" genoemd.

    Kun je voorbeelden noemen van syntactische "pseudo-H"-verschijnselen in het Nederlands?

    Uitsmijter

    There

    53.  Beluister het BBC-verslag van een betoging in Washington tegen het geldende programma van toezicht door de NSA (Newshour, 26 okt 13).

    Op de website van de BBC Worldservice is de originele podcast te vinden; of zie de mirror (mp3).

    Op 2'23" vraagt de presentator aan zijn collega in Washington:

    And, eh, how many people were there there and, eh, who were they, Katy?

    (a)  Krijgt de presentator antwoord op zijn vragen?

    (b)  Zijn er vormverschillen tussen de eerste there (there1) en de tweede there (there2)? Zo ja: welke?

    (c)  Zijn er semantische verschillen tussen there1 en there2? Zo ja: welke?

    (d)  Vertaal de zin in het Nederlands en beantwoord dezelfde vragen over de vertalingen van there1 en van there2.

    (e)  Vertaal de zin in het Mandarijn en beantwoord dezelfde vragen over de vertalingen van there1 en van there2.

    (f)  Ken je een taalkundige term voor het proces waarbij there2 leidt tot there1?


    Week 6 (do 16 mrt 23)

    Teksten

    • 现代汉语八百词

    • 吕叔湘 Lǚ Shūxiāng, hoofdredactie,

      现代汉语八百词 • 修订本 Xiàndài Hànyǔ bābǎi cí: Xiūdìng běn [Achthonderd woorden in het Modern Chinees: Herziene editie].

      北京 Peking: 商务印书馆 Shāngwù Yìnshūguǎn, 1999. Eerste editie 1980.

      In de UB en ook online, bijvoorbeeld op TopSage.

    • Lü Shuxiang

      Wikipedia-lemma over Lǚ Shūxiāng (1904–1998)


    Opdrachten

    Tweede inleveropdracht

    Lever opdracht 56 hieronder schriftelijk in op donderdag 16 maart 2023 (week 6).

    Dat mag ook na afloop van het college, dus later op de dag.

    Als je wilt, kun je eventuele laatste vragen meenemen ter bespreking op college.

    54.  Deze week een klassieker: Lǚ Shūxiāngs Bābǎi cí

    We nemen deze keer een kijkje in Lǚ Shūxiāngs taalgids, die de lezer langs achthonderd Mandarijnse kernwoorden leidt.

      a.  Check het Wikipedia-lemma over Lǚ Shūxiāng

      b.  Wat betekent het 词 uit de titel precies?

      Ga niet alleen de mogelijke betekenissen van deze term na, maar ook het gebruik in de context van deze taalgids.

    55.  Individuele opdrachten

    • Lees het opgegeven lemma uit Lǚ's Bābǎi cí helemaal, inclusief alle voorbeelden.
    • Zoek onbekende karakters, woorden en termen op, en noteer je vragen.
    • Je hoeft geen vertaling uit te schrijven, maar wees er op voorbereid om (met mijn hulp) jouw stuk in de klas voor te vertalen
    • Vergelijk Lǚ's informatie met de informatie die je over hetzelfde onderwerp vindt in Chao's Grammar of spoken Chinese.
    • Schrijf een korte taalkundige constatering op over deze vergelijking, in een of twee zinnen.

    Jacqueline – 个 , pp. 221-222

    Sophie – 所 suǒ, pp. 520-521 en 所有 suǒyǒu, pp. 522

       Of kies voor het alternatief:

    Je mag ook zelf een lemma uitkiezen dat beter aansluit bij jou werkstukplannen.

    Stuur mij in dat geval per email het lemma van jouw keuze, inclusief de paginanummers.

    56.  Het wordt tijd om een eerste proefversie van het werkstuk in te leveren.

    • Beschrijf in ieder geval een of meer eigen waarnemingen, en formuleer een of meer onderzoeksvragen
    • Zie de format-eisen hierboven!
    • Raadpleeg als FAQ de Schrijfwijzer
    • Verwerk voorbeelden uit de taal die je behandelt
    • Schrijf geen opzet van je plannen, maar alleen lopende tekst die bruikbaar is voor latere versies

    Zorg dat je binnen de collegeperiode minimaal twee voorlopige versies inlevert.

    Hoe meer voorlopige versies je inlevert, des te meer commentaar dat oplevert; tussendoor inleveren kan altijd via postvak Wiedenhof.

    De verplichte versies voor dit werkstuk gelden als eerste versies; geen herkansing na de deadline.

    Deadline voor het werkstuk: zie de website van BA Chinastudies.

    Uitsmijter

    57.  Wiedewagen

    Een grap uitleggen maakt een grap niet grappiger, maar dat is het lot van de taalkundige.

    a.  Bekijk tien seconden, 0'24" tot 0'34", van deze compilatie op YouTube: Tommy Cooper.

    b.  Zorg eerst dat je zeker weet dat je de grap begrijpt. Raadpleeg bij twijfel een moedertaalspreker van het Engels!

    c.  Schrijf (kort!) jouw uitleg van deze grap op, waarbij je fonologische aspecten apart houdt van semantische en syntactische.

    d.  Check de Engelse uitdrukking die de clou van de grap vormt tegen de kennis die je dankzij Booij hebt opgedaan over de syntaxis van nauwe aansluitingen in het Engels. – Wat klopt er niet?

    e.  Welke rol kan prosodie spelen bij het slagen (kloppend maken, zie d) van de grap?

    Week 7 (do 23 mrt 23)

    Terugblik & vooruitblik

    In Blok 3 hebben we gekeken naar syntactische domeinen binnen de taalkunde, en naar syntactische verschijnselen in Chinese en in andere talen. We hebben ons ook voorbereid op het schrijven van werkstuk, zowel technisch als inhoudelijk.

    In Blok 4 neemt het werkstuk een nog centralere rol in bij het lees-, denk- en schrijfwerk. In die periode neemt dus ook het belang van jullie actieve feedback toe. Hoe meer feedback je geeft, hoe beter we de stof kunnen afstemmen op de behoeften van je eigen project.

    Daarom vandaag een voorproefje: sessie 7 is bedoeld als een stevige voorbereiding voor de collegevrije week, waarin je hopelijk meer stappen kunt maken met je eigen schrijfwerk.

    Opdrachten

     

    58.  Herlees de 57 opdrachten hierboven, en check of daarover vragen of opmerkingen zijn blijven liggen.

    Zo ja: neem deze mee naar college.

    59.  Je Inleveropdracht #2 krijg je met mijn commentaar retour: uiterlijk op zondagavond 19 maart.

    Check die opmerkingen, en kruis aan waar je vragen over hebt; neem die vragen mee.

    60.  Blijf verder werken aan je werkstuk, en stuur mij per email een update (als PDF!), uiterlijk op wo 22 maart om 13u.

    Stuur gewoon alles wat je tot dan toe hebt: maak je geen zorgen over compleetheid, of lopende verhalen. Losse aantekeningen mogen erbij!

    Het gaat er vooral om dat ik een indruk heb van je voortgang, ook op basis van mijn eerdere opmerkingen.

    We zullen in de klas op 23 maart de plannen bespreken voor de komende weken. Daarbij komen ook de methodologische en logistieke planning aan bod.

     

    Uitsmijter

    61.  Bekijk het video-fragment 青禾動畫 – 叫爸爸.

    a.  Geef een taalkundige analyse van de grap, met nadruk op de syntaxis.

    Houd het kort(!) door gebruik te maken van de technische termen die je geleerd hebt.

    b.  Luister goed naar het Mandarijnse woord voor 'zusje' op 0'17".

    Beschrijf wat is hier aan de hand is, uitgaande van het woord voor 'zusje' dat je geleerd hebt aan het begin van je studie.

    Tot welk onderdeel van de taalbeschrijving behoort dit verschijnsel?


    Blok 4

    Week 1 (do 3 apr 23)

    Tekst

    Leeshulp

    62.  We schenken deze week extra aandacht aan methodologie.

    Daarom staan de volgende aspecten centraal in onze bespreking van de tekst:

    • inventarisatie van taalmateriaal
    • de omgang met het taalmateriaal
    • argumentatie en analyse

    Wees vooral gespitst op de toepassingen daarvan in in je eigen werkstuk, en noteer eventuele vragen hierover.

    Daarnaast kunnen ook inhoudelijke kwesties uit de tekst aan de orde komen.

    63  a.  Lees om te beginnen aandachtig de samenvatting op p. 23.

    Let op: de termen "perfective marker" en "perfect marker" worden hier systematisch onderscheiden.

    b.  Zet voordat je de rest leest eerst voor jezelf op een rijtje wat je weet over guo en guò in het Mandarijn:

      Welke toon/tonen kun je onderscheiden?

      Welke betekenissen kun je onderscheiden, en bij welke toon/tonen horen die?

    • als transitief werkwoord?
    • als tweede deel in een resultatief werkwoord?
    • als functiewoord?
    • andere mogelijkheden?

    64.  Op p. 24 is sprake situation time, reference time en moment of speaking.

    Ga in je college-aantekeningen na of (en zo ja: hoe) deze termen corresponderen met de termen die op college zijn behandeld:

    • tijd van de gebeurtenis ( = event time)
    • vertelde tijd, ( = narrated time) en
    • nu ( = now).

    Opdrachten

    De opdrachten hieronder hebben betrekking op §§ 1-3 van het artikel, d.w.z. pp. 23-39.

    65.  Lees Li's tekst en maak aantekeningen van eventuele vragen over of problemen, zodat deze op het college behandeld kunnen worden.

    Beantwoord dan de vragen hieronder.

    66.  Ga eerst, zonder naar de tekst van het artikel te kijken, na wat corpus als taalkundige term betekent.

    a.  Formuleer hiervan je eigen definitie in één zin.

    b.  Check vervolgens de samenvatting op p. 23, waar sprake is van "a small corpus of 300 -guo sentences", en de details hierover in § 3.3.

    c.  Is het gebruik van de term corpus in dit artikel in overeenstemming met je definitie?

    67.  Op p. 24 wordt een voorbeeld uit Iljic (1990: 318) aangehaald.

    Lees de uitleg bij dit voorbeeld kritisch en geef inhoudelijk commentaar.

    68.  Chao's (1968) Grammar of spoken Chinese wordt op p. 24 drie maal genoemd.

    Check in dat origineel of het daar inderdaad gaat om wat David C.S. Li noemt "the toneless aspect mark[er] -guo" (p. 23).

    Noteer ook op welke pagina je je antwoord gevonden hebt.

    69. De werkwijze van het onderzoek is onderaan p. 25 samengevat.

    a.  Algemeen: geef je oordeel over de aanpak.

    b.  Hoe waardeer je de volgorde waarin de auteur te werk gaat?

    c.  De onderzoeksvraag ("The purpose is to...") is een keuzevraag. Wat vind je hiervan?

    70.  Op p. 26 staat dat "-guo in some contexts is more appropriately analyzed as a resultative verb complement".

    Is in die contexten inderdaad sprake is van "toneless" -guo? (vergelijk opdracht 68)

    Als je twijfelt, check dit dan in een van de grammatica's van het Mandarijn (zie naslagwerken taalkunde in de Azië-bibliotheek).

    71.  Op pp. 27-28 worden verschillende Mandarijnse zinnen gepresenteerd en met elkaar vergeleken.

    Kun je nagaan wat de herkomst van deze zinnen is?

    72.  Dezelfde voorbeeldzinnen (pp. 27-28) zijn hier en daar voorzien van interpretaties; bv. een beoordeling of een eenmaal gebroken vaas al dan niet gerepareerd is.

    Duidelijke interpretaties van voorbeeldzinnen vinden we ook terug in beoordelingen zoals

    • "the dominant interpretation" (p. 36) en
    • "broadly interpretable" (p. 37).

    Kun je nagaan wat de herkomst is van deze beoordelingen?

    73.  Check de vertaling van voorbeeld 25 op p. 36.

    74.  De auteur doet op p. 39 voorstellen voor vervolgonderzoek.

    Kun je inschatten hoe de resultaten daarvan zich zouden verhouden tot de hier genoemde resultaten?


    Vanaf week 2 wordt deze cursus gedoceerd in de vorm van individuele privatissima


    Collectieve onderdelen – vanaf week 2

    Vooraankondiging

    Op donderdag 20 april (week 3 van blok 4) wordt van elke deelnemer een korte presentatie (tien minuten) verwacht over het werkstuk.

    Deze presentatie wordt ook beoordeeld als deelopdracht ("referaat").

    Uitsmijter (bij sessie 1 van Blok 4)

    Status guo?

    Bron: De speld, 5 apr 23

    75.  Lees deze tekst over een spellingsprobleem.

    a. Check wat "de Taalunie, of hoe heet die club" erover zegt.

    b. Afgezien van de spelling (in het schrift, dus) – gaat het bij wel eens en weleens in de taal om dezelfde vorm?

    Zo ja: welke vorm dan, in jouw eigen Nederlands?

    En zo nee: welke vormen dan, en hoe verhouden deze vormen zich tot elkaar?

    c. Gaat het bij wel eens en weleens om dezelfde betekenis?

    Zo ja: welke betekenis dan?

    En zo nee: hoe verhouden de betekenissen zich dan tot elkaar?

    Presentatie-opdracht (bij sessie 3 van Blok 4)

    76.  Jullie hebben intussen meerdere keren commentaar gekregen op de werkstuk-vorderingen.

    Op donderdag 20 april geef je een korte presentatie over het onderwerp van het werkstuk. Deze presentatie wordt ook beoordeeld als deelopdracht ("referaat").

    Aandachtspunten

    • Geef in de presentatie minimaal een onderzoeksvraag, een werkwijze (methodologie) en een voorbeeld van het onderzochte taalgebruik – niet noodzakelijk in die volgorde
    • Je (denkbeeldige) publiek heeft geen specialistische voorkennis – zorg dat bijvoorbeeld een student medicijnen of psychologie je verhaal kan volgen.
    • Per presentatie zijn maximaal vijf minuten beschikbaar zijn; oefen en klok dit van tevoren!
    • Je moet een geprinte handout aan elk van de deelnemers uitreiken. Op je handout staat uitsluitend:
    • je naam, de datum en het kader (d.w.z. de naam van deze cursus)
    • het Chinese taalmateriaal dat je gevonden hebt: let daarbij op je transcriptie van vorm en betekenis; plus
    • je onderzoeksvra(a)g(en)

    De handout bevat dus géén verhaal: het verhaal zelf houd je mondeling.

    Print niet op het laatste moment, printers kunnen storingen hebben!

    (Powerpoints mogen wel, maar alleen na tijdig overleg; gezien de beperkte tijd is het schoolbord handiger.)

     

    Handige hulpjes

     Terminologie

     Talen van de wereld

     e-ANS (Nederlandse grammatica)

    Sinitische talen

     Grammatica van het Mandarijn

     A grammar of Mandarin

     Schrijfwijzer

     Transcriptiewijzer

     Redactiesymbolen

     IPA Chart

     IPA sounds & videos

     IPA TypeIt

       

     Pink Trombone

    laatste wijziging: 7 april 2023 | home