software | terminologie
| schrijfwijzer
| gesproken materiaal
|
tijd en plaats |
vrijdagen van 11:15u tot 13:00u
zaal 1167/003A
handige hulpjes |
software | terminologie
| schrijfwijzer
| gesproken materiaal
inhoud, teksten en opdrachten |
werkstuk |
|
 |
voor 19 september |
| Tekst |
R.H. Robins, "Syntactic Analysis". In Eric P. Hamp, Fred W. Householder en Robert Austerlitz, redactie, Readings in Linguistics II, Chicago: University of Chicago Press, 1966, pp. 386-395. Herdrukt uit Archivum linguisticum, Volume 13, 1961, pp. 78-89.
| Leeshulp |
1. De Franse uitdrukking trancher dans le vif (p. 391) betekent letterlijk 'in het vlees snijden' en figuurlijk 'harde maatregelen nemen'.
2. De Griekse uitdrukking 
(p. 392) betekent letterlijk 'de vroeger-mensen', en vandaar 'de Ouden'.
| Vragen
en opdrachten |
3. Lees eerst het artikel in zijn geheel door. Maak aantekeningen van eventuele vragen over of problemen met de tekst, zodat deze op het college behandeld kunnen worden.
4. Wat betekenen de volgende Engelse termen: word, phrase, clause, sentence?
5. Wat houdt "contemporary grammatical theorizing" (p. 386) in?
6. Wat was de reden dat in Amerikaanse indianentalen "the word as a traditional orthographic entity was almost always lacking" (p. 386)?
7. Hoe zou het komen dat "traditional grammar" zich minder met syntaxis bezighield, en een "preoccupation with morphology" (p. 389) had?
8. "Tesnière [...] regards the basic elements of his syntax as universal" (pp. 389-390): kunt u zelf voorbeelden van syntactische relaties bedenken die vermoedelijk universeel zijn?
9. Geef vijf voorbeelden van Tesnière's mots vides in het Mandarijn (p. 391). Deze woorden hebben een "grammatical use" (ibid.). Is er iets meer te zeggen over het type betekenissen van deze categorie?
10. Robins heeft het over "first degree translation" (p. 391). Waarom zou hij hier en elders het woord translation cursiveren?
11. Wat wordt bedoeld met emphatic en unemphatic personal pronouns in het Frans (p. 392)?
12. Kunt u een voorbeeld noemen van het bedrijven van syntaxis "based on logical [...] considerations" en "extralinguistic appeals" (p. 393)?
13. Wat wordt bedoeld met "languages of the type represented by Chinese" (p. 395)? Kent u een naam voor dit type talen?
14. Hoe zou u het genre van dit artikel omschrijven?
|
|
|
voor 26 september |
| Tekst |
Berthold van Maris, "Met 61 woorden de wereld rond: Taaltheoretica Anna Wierzbicka brengt basisbetekenissen in kaart". In NRC Handelsblad: Wetenschap & onderwijs, 20 september 2003, p. 35.
| © NRC
Handelsblad/Berthold van Maris, met toestemming overgenomen |
 zie
ook: ingezonden brieven |
| Leeshulp |
15. De Poolse naam Wierzbicka wordt uitgesproken als 
.
16. "Natuurlijke Semantische Metataal" (r. 30-31) heet in Wierzbicka's Engelse werk Natural Semantic Metalanguage; de term "primitieven" (r. 5, 63-64) is een vertaling van primes. Zie voor de Engelse terminologie verder the Natural Semantic Metalanguage Homepage.
| Vragen
en opdrachten |
17. Lees eerst het stuk in zijn geheel door. Maak aantekeningen van eventuele vragen over of problemen met de tekst, zodat deze op het college behandeld kunnen worden.
18. Wierzbicka werkt "al veertig jaar lang [...] aan een alomvattende theorie over de semantiek" (r. 22-24). Zoek in de catalogus van de Leidse universiteitsbibliotheek wat haar oudste hier aanwezige werk is. En hoeveel van haar boeken dateren uit de eenentwintigste eeuw?
19. "Bloomfield en Chomsky" (r. 53-54): Noam Chomsky kunt u dateren (zie vraag 5 hierboven); met welk werk brak hij door? Welke Bloomfield wordt hier bedoeld, en wanneer leefde hij/zij? Noem een klassiek werk van Bloomfield.
20. Zijn de acht talen die in r. 82-85 genoemd worden echt "zeer uiteenlopend"? Waar worden zij gesproken, en hoeveel taalfamilies vertegenwoordigen zij?
Tips a. SIL Ethnologue; b. Bernard Comrie, Stephen Matthews en Maria Polinsky, De grote taalatlas. Haarlem: Schuyt & Co, 1998, derde herziene druk 1999. c. Language Maps d.
21. De betekenis 'lang' wordt besproken aan de hand van a. neuzen, b. stokken, c. komkommers en d. paraplu's (r. 85-117). Wordt de lengte van deze vier zaken door steeds dezelfde Mandarijnse betekenis uitgedrukt? Als u twijfelt, raadpleeg dan een moedertaalspreker.
22. Wierzbicka's aanpak wordt als "introspectief" gekenmerkt (r. 145). Wat wordt daarmee bedoeld?
23. Voor het Engels zijn er "enorme lexicografische corpora, waar met één druk op de knop honderden voorbeelden uit rollen" (r. 155-157). Kunt u daar voorbeelden van vinden? Is een taalkundig corpus altijd lexicaal? En is een taalkundig corpus altijd digitaal?
24. Vergelijk de definitie van de betekenis van het Engelse sad (r. 227-236) met die van head (r. 138-142).
a. Hoeveel keer komt de primitief "part" voor in de definitie van head? Hebben al deze "part"s dezelfde referent? b. Hoeveel keer komt de primitief "something" voor in de definitie van sad? Hebben deze "something"s dezelfde referent?
25. Vergelijk de omschrijvingen van de betekenissen van het Engelse freedom en het Russische svobóda (r. 305-321). Deze betekenissen hebben volgens Wierzbicka een gemeenschappelijk deel. Is dat deel ook toepasbaar op de betekenis van het Nederlandse vrijheid? Hoe zou de definitie in het Nederlandse geval verder kunnen gaan?
26. Is voor het Engels de gegeven omschrijving van freedom ook toepasbaar op liberty?
27. Hoe zou u de toon van de uitspraak van Goddard in de regels 339-342 kenmerken?
28. Vergelijk de kritiek in de regels 358-362 met de uitwerking van vraag 24. Aan welke voorwaarde(n) zou zo'n "rudimentaire grammatica" minimaal moeten voldoen?
| |
|
3 oktober |
| collegevrij |
Vanwege Leidens Ontzet is vrijdag 3 oktober een collegevrije dag.
|
|
|
voor 10 oktober |
Discussie over interview Wierzbicka (opdracht 26 sep 03):
zie ingezonden
brieven
| Tekst |
Edward Sapir, "Language". David G. Mandelbaum, ed., Edward Sapir,
Culture, Language and Personality, Berkeley: University of California Press,
1956, pp. 1-44 [pp. 7-32
].
Reprinted from Encyclopedia of the social sciences (New
York: Macmillan, 1933), Volume 9, pp. 155-169.
* Paginanummers tussen vierkante haakjes volgen de herdruk in de paperback-uitgave van 1985.
| Leeshulp |
29. Tip: Lees als extra ondersteuning ook de Editor's introduction.
| Vragen
en opdrachten |
schriftelijk voorbereiden!
30. Lees eerst het stuk in zijn geheel door. Maak aantekeningen van eventuele vragen over of problemen met de tekst, zodat deze op het college behandeld kunnen worden.
Bedenk bij de volgende verschijnselen en beweringen eigen voorbeelden of tegenvoorbeelden:
31. "it is conceivable that something like a linguistic
structure could have been evolved out of gesture or other forms of bodily behavior"
(p. 2) [p. 7];
32. the true units of language as symbolism are conventional
groupings of [...] phonemes" (p. 5) [p. 9];
33. "Few cultures perhaps have gone to the length of
the classical Chinese culture or of the rabbinical Jewish culture in making
the word do duty for the thing or the personal experience as the ultimate unit
of reality" (p. 18) [p. 19];
34. "Chinese [...] does not allow words of the language
to be modified by internal changes or the addition of prefixed or suffixed elements
to express such concepts as those of number, tense, mode, case relation, and
the like" (p. 21) [p. 18];
35. "The processes of welding
[...] have gone so far as to result in the creation of patterns of internal
change of nuclear elements of speech [...] as in Chinese and many African languages,
changes in pitch" (p. 24) [p. 20];
36. "phonetic changes [...] due to the operation of unconscious
economies in actualizing sounds or combinations of sounds" (p. 29)
[p. 23];
37. The too frequent use of a word [...] may reduce it to
a commonplace term, so that it needs to be replaced by a new word" (p. 30)
[p. 24];
38. "the creation of new words on analogies which have
spread from a few specific words" (p. 30) [p. 24]; hint
39. "loss
of old words" (p. 36) [p. 27];
40. "[Vocabulary d]istinctions which seem inevitable
to us may be utterly ignored in languages which reflect an entirely different
type of culture, while these in turn insist on distinctions which are all but
unintelligible to us" (p. 36) [p. 27];
41. "foreign dynasties in China have always submitted
to the superior culture of the Chinese and have taken on their language"
(p. 41) [p. 30];
42. "Definitely repressive attitudes toward the languages
and dialects of subject peoples seem to be distinctive only of European political
policy in comparatively recent times" (p. 41) [p. 30].
| |
|
voor 17 oktober |
 |
Tekst, leeshulp, vragen en opdrachten: zie
10 oktober!
43. Extra tip: zie het onderwijs-motto.
|
|
|
voor 24 oktober |
44. Sapir, deel twee: vanaf opdracht 35 hierboven.
45. Bedenk een of meerdere onderwerpen voor een werkstuk en lever dit/deze schriftelijk op het college in. Vermeld datum, naam en collegekaartnummer. U kunt daarbij eventueel al enige tekst inleveren, maar per onderwerp niet meer dan een half A4-tje. Tip: raadpleeg de schrijfwijzer!
|
|
|
voor 7 november |
| Tekst |
Yuen Ren Chao, A Grammar of spoken Chinese. Berkeley: University of California Press, 1968. Hieruit de volgende stukken:
|
|
|
 |
| Leeshulp |
46. p. 160: ger 'kabinet' in tzuu-ger 'een kabinet vormen': N.B. de -r is in deze transcriptie geen suffix!
47. p. 436: het symbool ' geeft aan dat de klemtoon op de volgende lettergreep valt.
48. p. 438: Zie voor de analyse van chy de tay bao 'zich te vol eten' eventueel de grammaticapagina over onderschikking van werkwoordelijke woordgroepen.
| Vragen
en opdrachten |
49. Yuen Ren Chao is een van de meest beroemde figuren uit de geschiedenis van de Chinese taalkunde. Bekijk deze beroemde grammatica van het Mandarijn (inhoudsopgave, opmaak, weergave van voorbeelden, index). Een exemplaar staat op het plankje met grammatica's bij de handboeken in de Westerse afdeling van de bibliotheek van het Sinologisch Instituut, onder nummer L7 C10.
50. Zoek via internet (bibliotheekcatalogi, zoekmachines) antwoord op de volgende vragen:
51. Hoe heet het transcriptiesysteem dat Chao hier gebruikt? Waarom gebruikt hij niet gewoon Pinyin?
52. Lees eerst de teksten in hun geheel door. Maak aantekeningen van eventuele vragen over of problemen, zodat deze op het college behandeld kunnen worden.
53. Wat wordt bedoeld met de "near linguistic context" van Nii i tsa jiow jyy le. 'Even smeren en het stopt.' (p. 160)?
54. Wat is een complement (p. 435)?
55. Waarom wordt complement afgekort tot "R" (p. 435; vergelijk pp. xxx-xxxi en 443)?
56. Op p. 436 beschrijft Chao de klemtoon in V-R-samenstellingen zoals biann-'huay (niet: 'biann-huay) 'slechter worden' en yan'charng (niet: 'yancharng) 'verlengen'. Gaat het hier over over klemtoon in contrastieve zin, zoals in het Nederlandse paar volstáán-vólstaan? Vergelijk voor de beantwoording van deze vraag ook de volgende fragmenten:
"A syllable is either stressed, in which case it has a tone, or unstressed and in the neutral tone. In a group of two, three, or four syllables of which none is in the neutral tone, the last has the loudest stress, the first next, and the inside syllables least loud. If one or more syllables are in the neutral tone, then the last stressed syllable has the main stress. Since all these different degrees of stress between syllables not in the neutral tone are predictable, the differences are not distinctive."
"Wij denken nu dat klemtoon en lexicale toon elkaar over en weer uitsluiten. Mijn promovendus Bert Remijsen voorspelt dat er in principe geen taal bestaat die – tegelijkertijd en onafhankelijk van elkaar – klemtoon heeft en lexicale toon. Toch heeft Remijsen een uitzondering op zijn regel gevonden. Dat is het Samate Ma’ya, een taal die gesproken wordt op een eilandje voor de kust van Papua, het vroegere Nieuw Guinea. Het Samate Ma’ya is een mengtaal met invloeden uit de Austronesische taalfamilie en uit de Papua-taalfamilie. De klemtoon zou dan afkomstig zijn uit de Austronesische taal, terwijl de lexicale toon is ingebracht door de Papuataal. Het contact tussen de twee families is recent, zodat de mengtaal nog niet eenduidig heeft kunnen kiezen."
(V.J. van Heuven, "Boven de klanken", inaugurele rede, Leiden, 2 november 2001)
57. Valt u iets op aan het laatste voorbeeld van p. 438?
58. In welke volgorde staan de complementen in de lijst op pp. 444-446?
59. Formuleer het probleem van de "circularity of definition" op p. 448 in uw eigen woorden.
60. Op pp. 450-452 worden "intensifying complements" als een aparte groep behandeld. Is dat vanuit syntactisch oogpunt een goed idee? Vergelijk voor de beantwoording van deze vraag ook de volgende gegevens:
61. Op p. 459 wordt gesteld dat complementen van richting "are normally in the neutral tone", zoals ook aangevoerd werd op p. 436. Zijn er uitzonderingen buiten de op p. 459 genoemde potentialisvormen?
62. Uit welke tijd dateert het voorbeeld op p. 462, noot 49?
63. Formuleer de redenering over drinkers en dromers op pp. 463-464 in uw eigen woorden.
64. Kunt u het laatste voorbeeld op p. 470, noot 54 verklaren?
65. Geef eerst een logische en dan een semantische uitleg van Nii dei bae fann chy-baole. 'You must eat a full dinner.' op p. 473.
66. Is uit de redenering op pp. 477-478 op te maken wat bae utz na.chu.lai zou betekenen?
67. Welke van de zes vormen onder punt (6) van p. 478 kunnen betekenen 'het uit een gans halen'?
68. Zouden de vormen keh en chiuh (pp. 479-480) historisch verwant kunnen zijn?
voor 14 november |
| Opdracht |
69. Bereid een presentatie over het onderwerp van uw werkstuk voor. De volgende aspecten moeten minimaal aan bod komen:
Breng op papier een eerste indeling in paragrafen mee, plus een aanzet tot de tekst zelf.
Tips:
voor 21 november |
| Tekst |
Ekaterina Yurievna Chirkova, "The topical particle le". In search of time in Peking Mandarin. Leiden: CNWS Research School, 2003, pp. 32-45.
|
|
|
|
| Leeshulp |
70. De grammatica's waarnaar in de tekst verwezen wordt ("Chao 1968, Li and Thompson 1981" enz.) zijn beschikbaar op de plank met handboeken in de Westerse afdeling van de bibliotheek van het Sinologisch Instituut.
| Vragen
en opdrachten |
71. Lees eerst de tekst in zijn geheel door. Maak aantekeningen van eventuele vragen over of problemen, zodat deze op het college behandeld kunnen worden.
72. Wat is op p. 32 precies het verschil tussen "now" in het citaat van Li & Thompson en "a relative time marker, referring to the narrated time"? Is dit te illustreren aan de hand van voorbeeld (3.2)? Zo ja: hoe? Zo nee: geef dan een ander voorbeeld.
73. Wanneer begint "Chinese linguistics after Chao" (p. 32)?
74. Illustreer het verschil tussen homonymie en polysemie (p. 33) met eigen voorbeelden uit a. het Nederlands; b. het Engels en c. het Mandarijn.
75. Vergelijk de voorbeelden (3.4) tot en met (3.7) op pp. 34-35. Welk nieuw feit wordt er gepresenteerd in (3.7), en welk fonologisch risico herbergt dit voorbeeld?
76. Op p. 37 wordt het karakter 
gebruikt om 
('stuk,
plek'?) te schrijven.Check welke uitspraken en betekenissen van het karakter
in uw woordenboeken staan. Ligt dit gebruik van het karakter voor de hand? Wordt
in deze betekenis
ook met andere karakters geschreven?
77. Wat is op p. 40 de betekenis van yí in voorbeeld (3.19)? Is de transcriptie hier correct?
78. Vat de conclusie op pp. 44-45 in uw eigen woorden samen en geef commentaar.
voor 28 november |
| Opdrachten |
79. Lever een eerste versie van uw werkstuk in. Print deze versie uit op anderhalve of dubbele regelafstand!
80. Maak van eventuele vragen en problemen een lijstje en neem dit mee naar het college.
| Aanwijzingen |
Het werkstuk hoeft dan niet af te zijn, maar de volgende punten moeten er wel in zijn verwerkt:
| Tips |
voor 5 december |
Eerste versies van werkstukken
liggen in mijn postvak, in een envelop met uw naam erop.
| Tekst |
Yilu Zhao, Distributional criteria for verbal valency in Chinese. Leuven: Peeters, 1996. Hoofdstuk 2: "Review of previous studies related to verbal valency in Chinese", pp. 53-95 (zelf uit de bibliotheek halen).
| Leeshulp |
|
81.
|
|
|
| 82. |
Peter Matthews' Concise Oxford Dictionary of Linguistics was ooit online te raadpegen via xrefer; voor deze service moet nu betaald worden. Onder "valency", het onderwerp van deze tekst, staat de volgende uitleg:
|
| Vragen
en opdrachten |
83. Lees eerst de tekst in zijn geheel door. Maak aantekeningen van eventuele vragen over of problemen, zodat deze op het college behandeld kunnen worden.
84. Wat is een proform? (p. 54)
85. Wat betekenen de afkortingen "T", "L" en "V" (p. 55)?
86. Op p. 54 wordt de term "undoubtedly obligatory" gedefinieerd. Geef op grond van deze definitie commentaar op de analyse van voorbeeld (45c) op p. 55.
87. Voorbeeld (47) op pp. 56-57 geeft aanleiding tot het poneren van een "reference to location" van het werkwoord lái 'komen'.
88. P. 56, voorbeeld (47) "
lái le. 'Lisi has come.' ": waar komt de naam
vandaan?
89. Op p. 57 staat: "the verb 
'eat', which can also be used with only one argument without a given context,
can also have an implied argument, namely, one's meal, in such a usage as 
le ma
'Have you had your meal?'." Toch zijn niet alleen maaltijden eetbaar. Kunt
u op grond van dit gegeven de semantische definitie van het implied argument
herformuleren met meer algemene geldigheid?
90. Wat is het verschil tussen een argument en een valent (p. 59)? En wat is het verschil tussen een implied argument (p. 57) en een valent?
91. Op p. 61 worden zes taalkundigen genoemd. Geef van elk van deze personen de namen zoals zij die zelf schrijven, waar toepasselijk voorzien van een transcriptie.
92. Wie is de op p. 66 genoemde "Wang Leyi"?
93. Op p. 66 wordt beschreven hoe Wang (1956) een positionele
definitie van het onderwerp van de Chinese zin afwijst op grond van semantische
argumenten. Leidt het gebruik van semantische argumenten wel of niet automatisch
tot de conclusie dat zhèli 'hier' en 
'vandaag' geen onderwerp zijn in voorbeelden 63 en 64?
94. Zijn er behalve de overwegingen op p. 66 nog meer argumenten om de "agent-patient approach" af te wijzen voor het Mandarijn?
95. Op p. 67 staat dat taalkundigen die subject en topic aan elkaar gelijk stellen "have taken word order as the basis for their attribution of syntactic labels". Is dit een noodzakelijke consequentie? Zo ja, waarom? Zo nee, zijn er dan andere mogelijkheden?
96. Over dezelfde kwestie staat op p. 68 dat "while the semantic relationship between the two noun phrases and the verb ná 'take' remains the same in the two sentences, the subjects of these sentences are not the same". Wat betekent dit voor het verband tussen semantiek en syntaxis?
97. Welke gevolgen hebben "subjective interpretations that cannot be tested" (p. 68) voor de taalkundige beschrijving van betekenissen?
98. P. 68, voorbeeld (69): wat is in de drie genoemde gevallen precies "the predicate of the sentence"?
99. Waarom is "Lü's approach... inappropriate in a valency study" (p. 71)?
100. Op p. 74 wordt gesteld dat "the scope of elements treated here as object is very wide".
101. Op p. 75 staat in het citaat uit Chao (1968) dat "the predicate is what the speaker comments on when a subject is presented to be talked about".
102. Over voorbeeld (86) wordt op p. 76 gezegd dat het een voorbeeld is waarin "elements of different semantic categories [...] which are not equatable" aan elkaar gelijk worden gesteld.
103. Is de omschrijving van een subject als "whatever starts the topic" van Chao (1968) of van Zhao (1996)?
104. Zijn de definities van direct object en indirect object bovenaan p. 81 semantische, syntactische of andersoortige definities?
105. Een lijdend voorwerp wordt op p. 82 gedefinieerd als "what is being transferred as a result of the action". Bedenk voorbeelden en tegenvoorbeelden in het Mandarijn.
106. Op p. 87 staat dat "zero proforms [...] can be recovered from the preceding discourse". Zijn de proforms vormen, betekenissen, of iets anders? Zijn de elementen die recovered worden vormen, betekenissen, of iets anders?
107. Li & Thompsons (1981) notie dat "the topic has to be sentence-initial" wordt op p. 88 behandeld. Bedenk hierbij zelf voorbeelden en tegenvoorbeelden in het Mandarijn.
108. Op p. 92 gaat het over topics in de vorm van "a noun preceded by yi- 'one'". Is zin (120) hiervan ook een voorbeeld?
| Werkstuk |
109. Details over het werkstuk, zoals op het college besproken:
| Resultaten |
110. De uitslagen hangen per 22 december 2003 op het mededelingenbord.
|
|
|
moet zijn 
.
