eerstejaars cursus 2010-2011 Taal en schrift in China Jeroen Wiedenhof

• Literatuur: Grammatica van het Mandarijn; overig materiaal via deze website
• Deze leerstof is integraal onderdeel van de eerstejaars taalverwervingscursus Modern Chinees
• De toetsing van deze stof vindt plaats tijdens het vierde tentamen (in mei)

drie sessies in het tweede semester van de grammatica-colleges

van het eerstejaars taalverwervingsprogramma Modern Chinees

software	talen van de wereld	e-ANS
terminologie	taalkundige transcriptie

week 1 | week 2 | week 3 |

Week 1 (18 april) / Taalvariatie in China

Materiaal

Onderwerpen

• Taal en schrift
• Taal en dialect
• Typologische en genetische verwantschappen
• Talen van de wereld; taalfamilies als hypothese
• De niet-Chinese talen van China
• Sinitische talen
  • Verspreiding buiten China
  • Verspreiding in Nederland
• Sino-Tibetaans en Tibeto-Birmaans
• Klankverandering, klankwetten
• Conservatieve en innoverende talen

• Chinese termen:
  • 文字 wénzì, 語言 yǔyán, 方言 fāngyán, 少數民族 shǎoshù mínzú, 漢族 Hànzú
  • 省 shěng, 自治區 zìzhìqū
  • 官話 Guānhuà, 吳 Wú, 湘 Xiāng, 贛 Gàn, 閩 Mǐn, 粵 Yuè, 客家 Kèjiā ~ Hakka
  • 白話 báihuà

Opdrachten

schriftelijk voorbereiden!

1.  Lees eerst de tekst (hoofdstuk 1). Noteer waar je vragen of problemen hebt met dit materiaal. Wij zullen die vragen in het college behandelen, dus neem alle aantekeningen mee naar de klas.

2.  Tot welke taalfamilie behoort het Nederlands? Waarom heet die taalfamilie zo? En hoe is deze taalfamilie verspreid over de wereld?

3.  Ga voor de taalfamilie in opdracht 2 na welke grote subgroepen daarbinnen worden onderscheiden. Tot welke van deze subgroepen behoort het Nederlands?

4.  Geef op de wereld-taalkaart aan hoe het Nederlands zich in in het verleden heeft verspreid over de wereld. En hoe zit dat tegenwoordig?

5.  Verklaar en benoem op de wereld-taalkaart de vormen van de volgende gebieden:

• de blauwe "vingers" in het noordelijk deel van Zuid-Amerika
• de tweedeling van India
• de tweedeling van Australië
• de tweedeling van West-Europa
• de groene randjes in Groot-Brittanië, Ierland en Bretagne
• het grijze gebied in Groenland
• de gele uitloper in westelijk China
• de gele uitloper in noordoostelijk China

6.  Tot welke taalfamilie behoort het Japans? Aan welke talen is het Japans verwant?

7.  Hoeveel nationale minderheden worden er in China onderscheiden? Op welke basis worden deze bevolkingsgroepen onderscheiden?

8.  Ga op de kaart "Talen in China" na welke taalfamilies er in China zijn vertegenwoordigd. Noem voor elk van deze taalfamilies twee talen die in China worden gesproken.

9.  Bekijk de kaart met "Administrative Divisions of China" en de lijst van de bijbehorende Chinese namen (ook in het materiaal van deze week)

Ga daarmee na

(a) hoeveel autonome gebieden er zijn, en

(b) welke van deze gebieden genoemd zijn naar de namen van nationale minderheden.

10.  Bekijk de wereld-taalkaart. Als je inzoomt op de eilanden van Zuid-oost-Azië, zijn daar te vinden   A  een klein lichtgroen eiland met een bruine vlek; en andersom: B  een groot bruin schiereiland met een lichtgroene vlek.   Wat kun je vertellen over de taalsituatie op de plaats van de twee vlekken?

11.  Voor studenten die thuis met hun ouders een Chinese taal spreken:

(a) wijs op de kaart "Talen in China" de plaats van herkomst aan van deze Chinese taal; en

(b) ga na tot welke tak van de Sinitische taalgroep deze taal behoort.

Voor studenten die thuis geen Chinees spreken:

(c) noem vijf leenwoorden die het Nederlands uit het Chinees heeft overgenomen; en

(d) kun je ook aangeven uit welke Sinitische tak deze leenwoorden afkomstig zijn?

12.  Ga op basis van het materiaal van deze week na welke nu nog bestaande tak binnen de Sinitische groep het vroegst is afgesplitst van de andere takken. Wat zou dat betekenen voor de huidige eigenschappen van die tak, vergeleken met de andere Chinese talen?

Week 2 (2 mei) / Karakters en woordenboeken

Materiaal

Onderwerpen

• Taal en schrift
• Historische verspreiding
• Culturele en sociale status
• Orakelbotten, traditionele schijftstijlen
• Penseel, pen, toetsenbord, muis en vinger
• Eenheidsschrift, standaardisatie
• Traditioneel en vereenvoudigd schrift
• Radicalen en andere grafische classificaties
• Zelf karakters opzoeken in het woordenboek
• Chinese termen: 文 wén, 字 zì, 部首 bùshǒu, 六書 liù shū, 說文解字 Shuō wén jiě zì

Opdrachten

schriftelijk voorbereiden!

13.  Neem een of meerdere Chinese woordenboeken voor traditionele karakters mee naar college. (Wie geen woordenboek heeft: geen nood! Ik zorg ervoor dat op college zoveel mogelijk exemplaren uit de bibliotheek beschikbaar zijn.)

14.  Lees het opgegeven materiaal en noteer eventuele vragen over of problemen met de inhoud van tekst, figuren en tabellen.

15.  Zorg dat je voorafgaand aan het college zelf de volgende tien karakters hebt opgezocht in een woordenboek voor traditionele karakters dat werkt met radicalen. Hoe dat moet staat in § 12.4.1. Gebruik hiervoor een eigen woordenboek of een woordenboek uit de leeszaal van de Oost-Azië-bibliotheek.

Noteer per karakter:

• (a) het radicaal (als dat in het karakter als nevenvorm voorkomt, geef dan de volledige vorm van het radicaal)
• (b) het nummer van het radicaal;
• (c) het aantal streepjes dat daarbij komt;
• (d) de uitspraak in Pinyin (bij karakters met meerdere uitspraken mag je er zelf een kiezen);
• (e) de eerste betekenis die in je woordenboek hoort bij die uitspraak, in het Nederlands.

	karakter	(a)	(b)	(c)	(d)	(e)
voorbeeld 1	當	田	102	8	dāng	'dienen'
voorbeeld 2	法	水	85	5	fǎ	'wet'
1.	語
2.	很
3.	機
4.	相
5.	熱
6.	靈
7.	狗
8.	邊
9.	龍
10.	事

Week 3 (9 mei) / Uitspraak en transcriptie

Materiaal

Onderwerpen

• Fonetiek en fonologie
• Transcriptie
• Conversie
• Pinyin = Hànyǔ Pīnyīn; Wade-Giles, Yale, Zhùyīn Fúhào, Gwoyeu Romatzyh
• Termen (herhaling): labiaal, dentaal, alveolaar, retroflex, palataal, velaar
• Termen (herhaling): explosief, fricatief, affricatief, nasaal, lateraal, halfklinker
• IPA
• ASCII, Unicode
• Old Chinese, Middle Chinese
• Twee manieren waarop de asterisk * in taalkundige transcriptie wordt gebruikt
• Chinese termen:
  • 平, 上, 去, 入 (tonen); 陰, 陽 (registers)
  • 六書, 指事, 象形, 形聲, 會意, 轉注, 假借
  • 漢語拼音, 注音符號, 註音符號, 國語羅馬字

Opdrachten

16.   Lees het opgegeven materiaal en noteer alle vragen en problemen bij de inhoud van tekst, figuren en tabellen.

17.  Wat is gemakkelijker voor een drukker: Pinyin of Wade-Giles? En voor een online tijdschrift?

18.  Met behulp van Appendix D in GM zijn tussen drie transcripties de verschillende spellingen in elkaar om te zetten, met andere woorden: te converteren.

Converteer de volgende Wade-Giles-spellingen in het Pinyin:

pang³, kung¹, ch'üeh⁴, jang⁴, li²-chieh³, i³-ching¹, yen³-ching¹, ^.pa, hsiang², shang⁴, yu³, yü³

19.  Hoe gebruikt het Wade-Giles de letters  j,  h en r ? Vergelijk het gebruik van deze drie letters in het Pinyin. Gebruik in alle gevallen precieze termen voor de bijbehorende klanken.

20.  Maak je eigen regels: formuleer zelf (dus: opschrijven!) minstens twee conversie-regels van Wade-Giles naar Pinyin (andersom mag ook, maar is vaak minder practisch). Probeer deze regels zo algemeen mogelijk te maken, dat wil zeggen: zodat ze op zoveel mogelijk lettergrepen tegelijk slaan.

software	talen van de wereld	e-ANS
terminologie	taalkundige transcriptie

---

laatste wijziging 27 februari 2011

---