tweedejaars
cursus 2006-2007
Schriftelijke
taalvaardigheid Mandarijn
Jeroen
Wiedenhof |
|
zie de website van het college, de studiegids en de op de eerste colleges verspreide
handouts
De Colorado Style Guide kan u helpen bij het lezen van opmerkingen en aanwijzingen in nagekeken vertalingen.
aanwijzingen en tips (over Tante Betje en de Engelse ziekte) |
Hier volgen enkele suggesties voor het maken van vertaalopdrachten Chinees-Nederlands, geïllustreerd met voorbeelden uit ingeleverde
vertalingen van enkele jaren geleden.
een eenvoudig recept voor een
goede vertaling
1. gebruik goede woordenboeken
2. schrijf goed Nederlands
3. lees het werk goed na
over het maken en inleveren van
vertaalopdrachten
- Vermeld op elke ingeleverde vertaling uw naam, uw collegekaartnummer en
de datum.
- Hecht de losse bladen van een vertaling aan elkaar.
- Tip: laat uw tekst voor het inleveren ook eens lezen aan iemand die geen
Chinees kent! (Vergelijk ook het kopje "Nederlands"
hieronder.)
- De meeste problemen in ingeleverde vertalingen zijn te wijten aan slordigheid:
fouten veroorzaakt door onbegrip van de tekst vallen hierbij in het niet. Weggelaten stukken, slecht lopende zinnen en spelfouten kunnen meestal
worden voorkomen door kritisch een proefuitdraai na te kijken. Laat een
uitgeprinte tekst een tijdje met rust, zodat de laatste correctie met een
frisse blik kan geschieden. Voorbeelden van slordigheidsfouten:
"...en nu heeft hij dat verruilt voor werk bij een gemechaniseerde technisch
bedrijf." (vertaling 16 feb 98)
"Helaas is niet gewend om alleen te wonen." (vertaling 9 feb 98)
"deel twee heet 'Langdurig denken aan jouw in Zhu1hai3' " (vertaling 16
feb 98)
"Hieronder volgt een hoofdstuk van een deel het boek, zodat lezers snel
een eerste blik op kunnen werpen." (vertaling 16 feb 98)
"Wat heb ik verder mee verloren?" (vertaling 16 feb 98)
stijl
INDEX
- volzinnen
Zinnen in een lopende tekst bevatten een gezegde. Schrijf dus niet:
"Lai Cuiling, vrouw. Zhuhai, provincie Guangdong." (vertaling 16
feb 98)
"Je kunt je wel voorstellen hoe de andere gerechten zijn. Het geluid van
tegen elkaar botsende pannen en lepels." (vertaling 23 feb 98)
- werkwoordstijden
Gebruik tegenwoordige, verleden, gewone en voltooide tijden niet willekeurig
door elkaar:
"Ik voelde me droevig maar ook blij nadat ik dit gehoord heb." (vertaling
9 feb 98)
"Ik heb hen allebei al geruime tijd niet gezien. Eerst ging ik bij mijn
nicht op bezoek." (vertaling 9 feb 98)
- tante Betje
Tante-Betje-stijl is een aanduiding voor de ontregeling tussen onderwerp
en persoonsvorm in een samengestelde zin:
"Men noemt deze peper dan de witte peper en wordt met vlees gebakken, ..."
(vertaling 23 feb)
"Het paar eetstokjes in zijn hand vliegt enkel boven dat ene gerecht op
en neer en eet met een rood aangelopen gezicht..." (vertaling 23 feb)
- Engelse ziekte
Samengestelde woorden zoals sojabonen, peperolie en geboortestreek worden in het Nederlands als één woord gespeld. Loskoppeling
van de delen staat bekend als de Engelse ziekte:
"gezouten soya bonen" (vertaling 23 feb)
"een laag verse rode peper olie" (vertaling 23 feb)
"Ik had spijt dat ik niet naar de raad van mijn ouders had geluisterd om
in mijn geboorte streek te studeren" (vertaling 23 feb 98)
- tekstopmaak
De manier waarop een Chinese tekst is opgemaakt kan sterk afwijken
van wat in het Nederlands gebruikelijk is. Kijk dus kritisch naar de komma's,
punten en andere leestekens van uw tekst. Het is niet de bedoeling om slaafs
de Chinese interpunctie te volgen:
"Ik vroeg aan een of hij zich zijn geboorteplaats nog herinnerde, hij zei
dat hij het zich niet helder herinnerde, dat hij nog een keer was teruggekeerd,
maar dat hij niet kon wennen aan het leven daar, dat er in de winter geen
verwarming was, zodat het onverdraaglijk koud werd en hij al snel naar
Xinjiang terugkeerde." (vertaling 9 feb 98)
"Ik kwam aan bij de dormitory en had toen een brief geschreven aan mijn
middenbouw studiegenoot Zhu1wen2 van de technische universiteit, in de
brief stond..." (vertaling 16 feb 98)
"Hij pakte een fotoboek voor me om te bekijken, de vroeger door hem genomen
zwart-witfoto's zijn allen zeer goed door hem onderhouden en in nette volgorde
geplakt." (vertaling 9 feb 98)
De twee meest gangbare manieren om alinea's in te delen zijn als volgt:
1. Continentale
alinea-indeling
Ingesprongen alinea's zonder regels wit ertussen. N.B.: de eerste alinea
wordt niet ingesprongen.
.
2. Angelsaksische
alinea-indeling
Alinea's gescheiden door een regel wit, maar zonder inspringingen.
Vermijd
dus de volgende opmaak
Alinea's zonder regels wit ertussen, maar ook zonder inspringingen. Een
te lange laatste regel maakt de alineascheiding onzichtbaar.
Een vertaling uit het Chinees is pas echt een vertaling wanneer de
lezer zonder het origineel en zonder specialistische kennis over China
de tekst begrijpen kan. Voorbeelden:
- Voor Huímín is de vertaling "Huí-mensen" in het Nederlands
veel raadselachtiger dan "moslimbevolking" of "Chinese islamieten".
- Wanneer een eenmaal genoemde persoon "Wéixiào" plotseling
als "neef Xiào" verschijnt, dan zal het de lezer waarschijnlijk
ontgaan dat dezelfde persoon bedoeld is.
In de vertaling "Na het avondeten wandel ik als gewoonlijk langs de Zhongshanlu"
wordt niet duidelijk gemaakt dat "Zhongshanlu" de naam van een weg is --
het zou ook de naam van een park of van een bioskoop kunnen zijn
- buitenlandse termen
Een Nederlandse tekst wordt zelden beter of interessanter door het
veelvuldig gebruik van Chinese, Engelse of anderstalige
termen:
"Verder zei ze nog dat ze gewend was geraakt aan het eten, en dat het noodle-gerecht,
De damibaimian uit Xin1jiang1 lekkerder is dan de gerechten uit China proper."
(vertaling 9 feb 98)
"Meteen haalde hij een speciaal voor eigen gebruik bestemd bordje extra
hete 'killer peppers' tevoorschijn, we begrepen elkaar." (vertaling 23
feb 98)
"Ik kwam aan bij de dormitory..." (vertaling 16 feb 98)
- maten
Het omrekenen van Chinese maten is niet altijd nodig, en leidt soms
tot onbedoelde effecten:
"Nadat ik over die deurdrempel van meer dan 6,5 cm was gestapt, ..." (vertaling
23 feb 98)
In het origineel stond liâng cùn duö 'ruim twee duim'. De vertaling wringt, want de onnauwkeurigheid van "meer
dan" verstaat zich hier moeilijk met de nauwkeurigheid van "6,5 cm". De
tekst kan enigszins worden aangepast voor de Nederlandse lezer, omdat deze
anders de verwijzing naar de traditionele Chinese bouwstijl mist:
"Toen ik over de hoge, klassieke drempel was gestapt, ..."
"Toen ik over de statige drempel was gestapt, ..."
- getallen
In een lopende tekst worden getallen van nul tot en met twintig in
principe voluit geschreven. Schrijf dus niet:
"Als ik haar vroeg of ze zich haar geboorteplaats nog herinnert, dan zegt
ze dat ze het zich niet alleen herinnert, maar dat ze ook 1 keer terug
is geweest." (vertaling 9 feb 98)
"3 jaar geleden zat hij voor z'n werk achter criminelen aan" (vertaling
9 feb 98)
Wanneer kleine en grote getallen samen voorkomen, houd dan één
schrijfwijze aan. Vermijd dus:
"Ik heb rondgereisd in 12 provincies en drie continenten." (vertaling 2
feb 98)
laatste
wijziging 8 oktober 2006